Teorie treści
Teoria hierarchii potrzeb została sformułowana przez Abrahama Maslowa, który stwierdził, że u każdego człowieka występuje pięć podstawowych potrzeb:
* Potrzeby fizjologiczne- czyli takie jak głód, pragnienie, potrzeba schronienia oraz pozostałe potrzeby cielesne.
* Potrzeby bezpieczeństwa- czyli pragnienie ochrony przed krzywdą zarówno fizyczną jak i psychiczną.
* Potrzeby społeczne- czyli poczucie przynależności do grupy, przyjaźń, akceptacja.
* Potrzeby uznania- dzielą się na: potrzeby wewnętrzne, czyli osiągnięcia, szacunek do samego siebie i niezależność oraz potrzeby zewnętrzne takie jak pozycja społeczna, uznanie innych.
* Potrzeby samorealizacji- dążenie do celów, które są osiągalne dla danej osoby, czyli rozwój osobisty, samospełnienie oraz w pełni wykorzystywanie swoich możliwości.
Głównym założeniem tej teorii jest dążenie do zaspokajania wymienionych wyżej potrzeb. Gdy w znacznym stopniu zaspokojona zostanie jedna to zaczyna dominować kolejna.
* Potrzeby fizjologiczne- czyli takie jak głód, pragnienie, potrzeba schronienia oraz pozostałe potrzeby cielesne.
* Potrzeby bezpieczeństwa- czyli pragnienie ochrony przed krzywdą zarówno fizyczną jak i psychiczną.
* Potrzeby społeczne- czyli poczucie przynależności do grupy, przyjaźń, akceptacja.
* Potrzeby uznania- dzielą się na: potrzeby wewnętrzne, czyli osiągnięcia, szacunek do samego siebie i niezależność oraz potrzeby zewnętrzne takie jak pozycja społeczna, uznanie innych.
* Potrzeby samorealizacji- dążenie do celów, które są osiągalne dla danej osoby, czyli rozwój osobisty, samospełnienie oraz w pełni wykorzystywanie swoich możliwości.
Głównym założeniem tej teorii jest dążenie do zaspokajania wymienionych wyżej potrzeb. Gdy w znacznym stopniu zaspokojona zostanie jedna to zaczyna dominować kolejna.
Kategorie potrzeb wymienione w piramidzie Maslowa podzielone zostały na dwie grupy: niższego oraz wyższego rzędu. Do pierwszych zalicza się potrzeby fizjologiczne oraz bezpieczeństwa. Natomiast potrzeby wyższego rzędu to: społeczne, uznania i samorealizacji.
Teoria X i teoria Y- jest to teoria opracowana przez Douglasa McGregora. Mówi ona o dwóch odmiennych poglądach na postawy ludzi. Pierwszy z nich to czynnik negatywny nazwany teorią X, a drugi pozytywny określany mianem Y.
Kierownik korzystający z teorii X przyjmuje następujące założenia:
* Zazwyczaj pracownicy nie lubią swojej pracy i uciekają od niej jeśli jest to możliwe.
* Skoro pracownicy nie są chętni do pracy należy zmuszać ich oraz sprawować nad nimi kontrolę albo grozić karami w celu osiągnięcia zamierzonych celów.
* Pracownicy często unikają odpowiedzialności, dlatego należy nieustannie dawać im odpowiednie dyrektywy.
* Większość pracowników ceni sobie bezpieczeństwo, charakteryzują się małą ambicją.
Natomiast kierownik, który korzysta z teorii Y przyjmuje cztery założenia:
* Pracownicy traktują pracę jak rzecz naturalną i porównują ją do zabawy lub odpoczynku.
* Pracownik, który angażuje się w dążenie do osiągnięcia założonych celów sam sprawuje nad sobą kontrolę.
* Każdy pracownik może nauczyć się odpowiedzialności i powinien do niej dążyć.
* Nie tylko kierownicy posiadają umiejętności twórcze, także pracownicy są zdolni do podejmowania prawidłowych decyzji.
Teoria Y ukazuje dominację potrzeb wyższego rzędu nad ludźmi. Jej założenia są bardziej uzasadnione w przeciwieństwie do teorii X, która wskazuje na dominację potrzeb niższego rzędu
Kierownik korzystający z teorii X przyjmuje następujące założenia:
* Zazwyczaj pracownicy nie lubią swojej pracy i uciekają od niej jeśli jest to możliwe.
* Skoro pracownicy nie są chętni do pracy należy zmuszać ich oraz sprawować nad nimi kontrolę albo grozić karami w celu osiągnięcia zamierzonych celów.
* Pracownicy często unikają odpowiedzialności, dlatego należy nieustannie dawać im odpowiednie dyrektywy.
* Większość pracowników ceni sobie bezpieczeństwo, charakteryzują się małą ambicją.
Natomiast kierownik, który korzysta z teorii Y przyjmuje cztery założenia:
* Pracownicy traktują pracę jak rzecz naturalną i porównują ją do zabawy lub odpoczynku.
* Pracownik, który angażuje się w dążenie do osiągnięcia założonych celów sam sprawuje nad sobą kontrolę.
* Każdy pracownik może nauczyć się odpowiedzialności i powinien do niej dążyć.
* Nie tylko kierownicy posiadają umiejętności twórcze, także pracownicy są zdolni do podejmowania prawidłowych decyzji.
Teoria Y ukazuje dominację potrzeb wyższego rzędu nad ludźmi. Jej założenia są bardziej uzasadnione w przeciwieństwie do teorii X, która wskazuje na dominację potrzeb niższego rzędu
Teoria czynników motywacyjnych i higienicznych- opracowana została przez psychologa Fredericka Herzberga. Mówi o tym, że postawa człowieka wobec pracy wpływa na sukces czy też porażkę. Dwuczynnikowa teoria Herzberga w swej istocie zakłada podział czynników wpływających na motywację na dwie podstawowe grupy: czynniki higieniczne oraz motywacyjne. Wiążą się one z zadowoleniem oraz niezadowoleniem z wykonywanej pracy. W skład czynników higienicznych, które wpływają na niezadowolenie z pracy wchodzą: jakość prowadzonego nadzoru, wynagrodzenie pracowników, polityka przedsiębiorstwa, fizyczne warunki pracy, stosunki ze współpracownikami oraz pewność zatrudnienia. Natomiast do grupy czynników wpływających na zadowolenie z pracy, czyli tak zwanych motywacyjnych, Herzberg zaliczył następujące elementy: możliwość osiągnięcia awansu, rozwój osobisty, uznanie wśród pracowników, odpowiedzialność oraz osiągnięcia pracowników.